Tydzień temu mogliście zapoznać się z pierwszą częścią mojego artykułu. Zacząłem w nim porównywać Imperium Palpatine’a, państwo Oceanii z Roku 1984 oraz Folwark z Folwarku zwierzęcego, dwóch książek George’a Orwella. Zainteresowanych zapraszam na drugą odsłonę mojego felietonu.
Zasada Trzecia: niedobrowolne niewolnictwo
Jeśli ktoś sam się nie podporządkuje, to wtedy zrobi to za niego władza, iktoś taki staje się niedobrowolnym niewolnikiem. W Imperium powszechne były więzienia polityczne orazkolonie karne np. obóz pracy na Kessel. A kiedy ktoś sprawiał większe problemy, takiego delikwenta zwyczajnie pozbawiano życia. Warto także przypomnieć przykład Lorda Vadera, który nie tolerował porażek dowódców wojskowych. Wszyscy dokładnie wiemy, jaki los czekał ludzi, którzy go zawiedli. Co więcej, jeśli ktoś po wielu próbach dalej nie chciał się poddać, Imperium mogło chociażby zniszczyć wrogą planetę. Tak właśnie stało się z Alderaanem. „Nie podoba się? No to wysadzimy w powietrze twoją ojczyznę!”
Gdy mowa o Folwarku zwierzęcym w pewnym momencie powszechne stały się publiczne egzekucje zdrajców, czy chociażby przekonywanie zwierząt przez świnie o „złej pamięci”. Wszak ta płata nam przecież figle i czasami możemy pamiętać wydarzenie całkowicie inaczej, niż to było w rzeczywistości.W ten sposóbbohater walczący na pierwszej liniistał się zdrajcą, współpracującym z wrogiem, Panem Jonesem byłym właścicielem Folwarku. W Roku 1984 stosowano bardzo skuteczne leczenie myślozbrodniarzy w Ministerstwie Miłości. Człowiek wchodził tam i wychodził całkowicie odmieniony. Oczywiście niedobrowolnie – wiązały się z tym tortury i pranie mózgu, plus moralne i mentalne złamanie człowieka.
Zasada Czwarta: przeświadczenie, że jest dobrze
Kto z nas chciałby się buntować, gdyby był przekonany, że żyje w luksusach, a reszta świata klepie biedę? W Imperium głośno mówiono o nieudolności poprzedniego ustroju (biurokracja, korupcja itp.). Już w pierwszym przemówieniu, podczas którego Palpatine powołał do życia Imperium, wspomniano o tym, jaka to Republika była „zła”. Palpatine oznajmił także, że to właśnie on, nowy władca, doprowadził do zakończenia Wojen Klonów i zaprowadził pokój w galaktyce. Ważnym aspektem jest również rozwój kultury propagandowej (np. sztuka czy muzyka). Jednak jakkolwiek kłamliwa byłaby propaganda, trzeba przyznać, że ekonomicznie Imperium funkcjonowało całkiem dobrze. Było bardzo liberalne gospodarczo, gdyż postulowało wolny rynek. Także ściąganie podatków stało się bardziej efektywne, a ciche przyzwolenie na czarny rynek pobudzało gospodarkę. Od tej strony nie można zbyt dużo Imperium zarzucić.
Natomiast w Folwarku zwierzęcym w propagandzie prym wiodły przemówienia Squealera, który zapewniał mieszkańców o dobrobycie, w jakim żyją. Początkowo faktycznie tak było, ale z czasem zbiory zaczęły maleć, że nie wspomnę o przydziale żywieniowym świń, które zabierały znaczną część jedzenia. W końcu zwykli mieszkańcy przymierali głodem z powodu klęsk nieurodzaju i zachłanności swoich panów. Za to w Roku 1984 prawdziwą plagą dla biednych umysłów Oceanii były fałszywe komunikaty płynące z teleekranów o wzroście standardu życia. Tu zwiększono produkcję, tam jest więcej tego towaru itd. A jeśli coś było niekorzystne dla władzy „zmiana” przeszłości w Ministerstwie Prawdy była genialnym zabiegiem wypaczającym prawdę. Ludzie ci kontrolowali historię i zmieniali ją według swojego widzimisię!
Zasada Piąta: ciągła inwigilacja
Istotną kwestię stanowi to, co państwo wie o nas. Jeśli chce nas ograniczać czy walczyć z nami najlepiej, by wiedziało o nas wszystko. Nazwisko, płeć, wiek, rodzina, zawód, przyjaciele, co lubimy czytać, ulubione jedzenie, preferencje seksualneoraz nasza orientacja, wyznawana przez nas religia, sposób uczesania, zwyczaje i nawyki, rodzaj charteru pisma… i można by tak w nieskończoność. Im większą o czymś wiedzę posiadamy, tym lepiej możemy ją wykorzystać. Nie bez znaczenia dla państw totalitarnych jest właśnie umiejętność zdobywania takich informacji. W Imperium mamy chociażby Imperialne Biuro Bezpieczeństwa rodzaj tajnej policji politycznej i wywiadu. Dodatkowo, Imperium zdecydowało się wprowadzić tzw. plan Vandrona, który miał ułatwić Imperatorowi kontrolowanie aparatu urzędniczego. Oddani Imperium członkowie Komisji Utrzymania Nowego Ładu stawali się urzędnikami państwowymi, a sami urzędnicy mieli zapisywać się do KUNŁ (ang. COMPNOR). Sprawiło to, że Palpatine, jako monarcha konstytucyjny pozbawiony większej władzy, skupił w swych rękach cały system biurokratyczny a co za tym idzie, w rzeczywistości rządził sam.
W Roku 1984 rządzący przeszli samych siebie. W każdym mieszkaniu i na ulicy zamontowane były teleekrany, które dwadzieścia cztery godziny na dobę obserwowały członków partii orazzasypywały ich propagandowymi komunikatami nie było ich tylko w dzielnicy proli. Działała także Policja Myśli, która tropiła ludzi o odmiennych poglądach. A indoktrynacją zajmowało się Ministerstwo Miłości. Miejsce znalazło się także dla ludzi, których to wszystko nie obchodziło proli, jak i przeciwników systemu.
Jako ciekawostkę mogę dodać, że w stolicy Korei Północnej, Pjongjangu, znajdują się radioodbiorniki, z których bez przerwy płynie „wola przywódcy”. Dokładnie tak samo jak w przypadku teleekranów, można je przyciszyć, ale nie wyłączyć. Specjalni ludzie co jakiś czas sprawdzają, czy nikt nie majstrował przy „urządzeniach niosących dobrą nowinę”.
Zasada Szósta: władca idealny
Ważną rolę pełni również władca. Ludziom znacznie łatwiej jest pokochać jakiegoś konkretnego człowieka, niż samą instytucję. Wykreowanie wielkiego bohatera, którego każdy mógłby wielbić, z pewnością jest ważnym aspektem państwa totalitarnego. W Imperium mamy Palpatine’a. Za czasów pełnienia funkcji kanclerza odgrywał rolę podstarzałego, poczciwego człowieka, który „nie chce, ale musi”. Przyjmował na swoje braki coraz więcej uprawnień, które zwiększały jego władzę. Po upadku Republiki, oficjalnie w Imperium Galaktycznym Sidious sprawował rządy jako monarcha konstytucyjny. W rzeczywistości, jakkolwiek formalnie ograniczono jego kompetencje, wola Palpatine’a była rozkazem. Jak mawiał Ludwik XIV państwo to ja. Znamiennym jest tu także niedowierzanie Leii Organy, kiedy ta usłyszała, że Imperator rozwiązał Senat de facto organ marionetkowy. Dodatkowo Dzienniki Whills w prologu do książkowej Nowej nadziei opisują Palpatine’a jako człowieka rzekomo pod wpływem swoich doradców, który zatracił kontakt z rzeczywistością i nie wie, jak straszne stało się Imperium.
Przywódcą Folwarku został Napoleon. To on, razem z innymi świniami, przejął rządy i pozbywszy się konkurencji, sprawował władzę bez ograniczeń. Równocześnie był uwielbiany, a zwierzęta zajmujące się propagandą sławiły jego zasługi. W Roku 1984 mamy postać Wielkiego Brata… który najprawdopodobniej w ogóle nie istnieje i został stworzony specjalnie na potrzeby propagandy, niemniej każdy członek partii wie, że jest to wielki przywódca i bohater. Obejmuje swym ramieniem całe państwo i trzyma nad nim pieczę. Bez niego życie byłoby cięższe.
I tym samym dotarliście do końca części drugiej. Za tydzień następna, ostatnia dawka zestawienia i wielkie podsumowanie.