Witajcie w trzeciej odsłonie naszego kompendium – chronologicznego niespoilerowego podsumowania najważniejszych wydarzeń w odległej galaktyce oraz historii gwiezdnowojennych publikacji (wraz z ich krótkimi opisami i linkami do recenzji), które wydarzenia te stworzyły.
Powoli zaczynamy docierać do czasów doskonale w źródłach udokumentowanych, co skutkuje mniejszą rozpiętością czasową kolejnych części cyklu. Dzisiaj zajmiemy się pięćdziesięcioleciem, podczas którego wydarzyło się naprawdę wiele – Wojna Sithów, Wojny Mandaloriańskie, Wojna Domowa Jedi oraz Pierwsza Czystka Jedi.
Wydarzenia, które rozpoczęły się ok. 4000 roku BBY pozornie nieistotnym lokalnym konfliktem na planecie Onderon, objęły nieomal całą galaktykę. Zapowiedzią większego rozlewu krwi stało się w 3998 BBY tzw. powstanie Freedona Nadda, a pewną jego konsekwencją przewrót w systemie Empress Teta. Dwa lata później Tetańczycy, dwóch potężnych Sithów, Exar Kun i Ulic Qel-Droma oraz Mandalorianie rozpoczęli Wojnę Sithów, próbując zmienić układ sił w galaktyce i zniszczyć zakon Jedi.
Zwycięstwo Republiki nie oznaczało jednak końca krwawych zmagań, jako że na planetach będących pod kontrolą wojsk Sithów pozostawiono potężne artefakty i groźne stworzenia, które należało zlikwidować. Wkrótce na ścieżkę wojenną wkroczyli także sami Mandalorianie, rozpoczynając w 3964 BBY Wojny Mandaloriańskie. Rada Jedi, pamiętna wydarzeń Wojny Sithów, zabroniła młodym rycerzom mieszać się do tego konfliktu, jednak nie wszyscy posłuchali ich rozkazu. Wielu Jedi podążyło śladem charyzmatycznego Revana i jego przyjaciela Malaka, co doprowadziło do rozłamu w Zakonie. Wojna została zakończona hekatombą na Malachorze V.
Wkrótce jednak pojawiło się kolejne zagrożenie. Po raz kolejny Republikę postanowili sobie podporządkować Sithowie, przybywający z Zewnętrznych Rubieży. Byli nimi dawni jej obrońcy, Revan i Malak. Olbrzymia flota oraz setki tajemniczych agentów i przeciągniętych na Ciemną Stronę Jedi miały zapewnić im szybkie zwycięstwo w konflikcie znanym jako Wojna Domowa Jedi, rozpoczętym w 3958 BBY. Jednak w wyniku wewnętrznych starć między Sithami i wydarzeń, które doprowadziły do odkrycia Gwiezdnej Kuźni przez grupkę nietypowych bohaterów, załogę „Mrocznego Jastrzębia”, Republika zdołała podnieść się z kolan.
Nie oznaczało to jednak końca walk z Sithami, jako że zaledwie trzy lata później na arenie zmagań pojawił się tajemniczy Triumwirat Sithów, który doprowadził do Pierwszej Czystki Jedi. Do powstrzymania Triumwiratu i Imperium Sithów ponownie ruszyła załoga „Mrocznego Jastrzębia”.
W przeciwieństwie do pierwszych części kompendium, większość informacji dotyczących tej ery historii galaktyki nie pochodzi z przewodników. Źródła pozostają jednak dosyć nietypowe, jako że w większości są to komiksy oraz gry komputerowe; pojawia się wśród nich zaledwie jedna książka.
Wszystko zaczęło się od publikacji serii komiksowej Tales of the Jedi w 1993 roku. Pierwsza odsłona historii składała się z dwóch miniserii: Ulic Qel-Droma and the Beasts of Onderon oraz The Saga of Nomi Sunrider. Kilka miesięcy po zakończeniu wydarzeń z tych komiksów, wydano nowy, składający się raptem z dwóch zeszytów, uzupełniający wydarzenia poprzednich i kładący podstawy pod nową miniserię: Freedon Nadd Uprising. W międzyczasie w książkach Kevina J. Andersona (Uczeń Ciemnej Strony i Władcy Mocy), współscenarzysty następnych odsłon cyklu, pojawił się nowy bohater, Exar Kun, którego czytelnicy poznali dopiero rok później – w 1995, kiedy na rynku ukazały się zeszyty Dark Lords of the Sith, a potem następna miniseria, The Sith War. Nie był to jednak koniec opowieści, ponieważ dwa lata po ukończeniu The Sith War wydano zwieńczenie historii, Redemption (1998).
Jako że wielkie triumfy święciły wówczas erpegowe Gwiezdne wojny, opracowane przez firmę West End Games, sourcebook poświęcony temu okresowi Star Wars ukazał się już w 1996 roku, jednak z oczywistych względów obejmował on zaledwie trzy pierwsze miniserie, poświęcone Ulicowi, Nomi Sunrider i powstaniu Freedona Nadda. Szczegółowo rozpisano tam rzeczy, którym w komiksach poświęcono zaledwie wzmiankę (o ile w ogóle): techniki Mocy, technologię świata, planety. Stanowiło to świetne uzupełnienie podstawowego materiału źródłowego i było uzupełniane choćby przez przygody RPG (np. w Star Wars Galaxy Magazine).
Kolejnym wkładem w opisanie tej ery Gwiezdnych wojen stały się nieoczekiwanie dwie kultowe gry cRPG: Knights of the Old Republic (2003) oraz Knights of the Old Republic II: The Sith Lords (2004), które oprócz zapewnienia fanom długich godzin wyjątkowo miodnej rozrywki, opowiedziały historię już po zakończeniu wszystkich zmagań związanych z Wielką Wojną Sithów, opisanych w serii Tales of the Jedi. Dopisano do nich kilka ciekawych opowieści komiksowych, m.in. Shadows and Light oraz Unseen, Unheard, które pojawiły się w zeszytach Star Wars Tales w 2005 rroku. (przedrukowanych również w Polsce w Star Wars Komiks).
Sukces obu części bez wątpienia dał zielone światło dla kolejnej serii komiksowej pod tym samym tytułem, Rycerze Starej Republiki, opisującej wydarzenia dookoła Wojen Mandaloriańskich sprzed pierwszej gry, z całkiem nowymi bohaterami i pomysłami, aczkolwiek z kilkoma znajomymi twarzami pojawiającymi się epizodycznie. Seria została przyjęta bardzo entuzjastycznie, zamknięto ją w 50 zeszytach, a ukazywała się w latach 2006-2010. Na portalu Hyperspace pojawiło się w międzyczasie kilka opowiadań poświęconych wydarzeniom serii autorstwa scenarzysty, Johna Jacksona Millera.
Opowieści z tej epoki stały się również dosyć ważne dla tworzonej gry MMORPG, The Old Republic, która wykorzystała wątki komputerowych Rycerzy Starej Republiki dla stworzenia własnej historii. W kampanii reklamowej pokazano m.in. filmiki promocyjne przedstawiające wydarzenia prowadzące do TORa, stworzone w formie wpisów do archiwów Jedi, w których pojawia się dosyć dużo odniesień do tego okresu, Wojen Mandaloriańskich czy Exara Kuna. Wydano również książkę Revan, poświęconą losom tej postaci po wydarzeniach pierwszego KotORa.
Przewodniki po świecie nie przyniosły w przypadku tej epoki zbyt wielu rewelacji, najczęściej pojawiały się w nich streszczenia komiksów, koncentrowały się na postaci Ulica Qel-Dromy oraz Exara Kuna. Pierwszym tak naprawdę solidnym kompendium, a ze względu na datę wydania, najbardziej też kompletnym, było The New Essential Chronology z 2005 r. Jednak tak naprawdę to Jedi vs. Sith: The Essential Guide to the Force (2007) pozwoliło na nieco inny rzut oka na wydarzenia tego okresu. The Essential Atlas (2009) również stanowi doskonałe uzupełnienie wszystkich pozostałych źródeł, jako że posiada mapy kolejnych konfliktów zbrojnych, jakie pustoszyły galaktykę pomiędzy 4000 a 3950 BBY.
GRY, KSIĄŻKI I KOMIKSY Z TEGO OKRESU
Cykl składający się z sześciu miniserii (plus dwie miniserie prequelowe, o których napisaliśmy w poprzedniej części Kompendium) opowiada historię młodego Jedi, Ulica Qel-Dromy oraz jego przyjaciół i towarzyszy, a także opisuje wydarzenia jednego z większych konfliktów w historii galaktyki, Wojny Sithów. W Polsce wydano zaledwie dwie miniserie, w 2016 roku zrobił to Egmont w swoim cyklu Legendy w zbiorze pod tytułem Opowieści Jedi: Dawni rycerze. Link do naszej recenzji.
Na fali popularności gier cRPG pod tym samym tytułem, wydawnictwo Dark Horse wydało serię przygód młodego padawana, Zayne’a Carricka, toczących się w okresie Wojen Mandaloriańskich. Paradoksalnie, seria stanowi pewne wprowadzenie do wydarzeń elektronicznych Knights of the Old Republic, przedstawiając również postaci, które fan zna z długich godzin rozgrywki przed monitorem. Całość została przetłumaczona na polski i wydana przez Egmont w kilku wydaniach zbiorczych. Link do naszej recenzji.
Jedna z najlepszych gier gwiezdnowojennych wszech czasów. Historia Wojny Domowej Jedi widziana z perspektywy gracza, powoli odkrywającego swoją zagmatwaną przeszłość, i jego dziewięciu towarzyszy, szukających Gwiezdnej Kuźni i walczących z Mrocznym Lordem Sithów Darthem Malakiem, do dzisiaj jest chętnie instalowana na komputerach tysięcy fanów. Link do naszej recenzji.
Kilka lat po Wojnie Domowej Jedi Republika ponownie zostaje zaatakowana, tym razem przez Triumwirat Sithów, stworzony przez dawną nauczycielkę Dartha Revana. Tylko Wygnana Jedi, jego dawna towarzyszka broni może spróbować ocalić znaną galaktykę. Druga część kultowej gry nie dorównała wprawdzie pierwszej pod względem jakości wykonania, stanowiła jednak także fantastyczny i znakomicie grywalny wkład w historię uniwersum. Nasza recenzja już wkrótce.
Historia Revana nie zakończyła się wraz z grą Knights of the Old Republic. Targany koszmarami i wątpliwościami Jedi postanawia dotrzeć do osoby, która kilka lata wcześniej pchnęła go na ścieżkę wojenną z Republiką, i którą teraz za wszelką cenę chce powstrzymać. Powieść powstała w ramach wprowadzania fanów w świat gry The Old Republic, w Polsce wydana przez Amber w 2012. Link do naszej recenzji.
